Talk to Central Command in Cebu

The following is the transcript of the speech of the President to the Armed Forces of the Philippines Central Command in Camp Lapu-Lapu, Cebu City on 5 August 2016.

SPEECH OF PRESIDENT RODRIGO ROA DUTERTE

DURING HIS TALK TO THE CENTRAL COMMAND (CENTCOM) OF THE ARMED FORCES OF THE PHILIPPINES (AFP)

De Goma Hall Conference Room, CENTCOM Headquarters

Camp Lapu-Lapu, Cebu City

August 5, 2016

Secretary Delfin Lorenzana; Secretary Michael Lloyd Dino of the Presidential Assistant for the Visayas area; General Ricardo Visaya, Chief of Staff, AFP; Lieutenant General Eduardo Año, Commanding General, Philippine Army; Lieutenant General Nicanor Vivar, Commander, Central Command; the officers and enlisted personnel of the Armed Forces of the Philippines and the Philippine National Police; my beloved countrymen.

I’m sorry, I was—I forgot all about it. I was doing the talk all the time and time just, hindi ko nga naalaala na I have to talk to you. I went to military camps just to visit the soldier. Now, I’d like to—ayaw ko yung magpalakas sa inyo. But it’s a fact that I need to do something for you also and you have to be informed.

Ganito yan eh, I wen to your AFP Medical Center the other night, and I was really appalled to know that a big hospital such as yours, wala kayong mga gamit na piaka-importante to save lives. For example, like the MRI, it’s better than the CT Scan, it is an improved version of the X-Ray a thousand times. So nakikinig ako, I was—mabuti’t na lang kasama ko si Secretary Diokno sa DBM—sa Budget. So sabi ko sige, ano pa ang wala sa inyo? Then the Barrett, ito yung tangke and the best illustration of that, talagang ginagamit rin ito yung mga diverse na Hudsucker Defense, yung malakas yung, kaysa ano ninyo—oxygen, yung nagsi-shake, it’s a high pressure. But this is very important for the soldiers kaya sabi ko, bilhin natin ‘to. Kasi it is a high pressure chamber, pasok ka sa loob then if you have wounds na matagal kang makuha, at maybe you are near gangrene, di maipasok ka don, because of the high pressure, blood will remain there and it will circulate again and again doon sa limited area. And it could save your foot or your hand or I don’t know if it’s—yan lang ang alam ko, because—well anyway, sabihin ko na sa inyo if I have time.

Then I also gave you a–yung Gamma Rays, X-Ray para hindi na—wala ng invasive, ano na lang. Then another one, and I give you a new building because the oldest there on 1950s, nagli-leak na yung plumbing, eh pag bumabalik yung dumi na binababa mo, that is no longer healthy for the soldiers to be there. Eh yung kagaw, ano ba yung kagaw? Yung germs, Bisaya kasi ako eh. Yung germs, babalik dun sa ano and if you are there, that’s why people avoid hospital because either ‘bakit diyan sa ospital, ma-pneumonia ka, matuluyan ka.’ So that’s already ano eh, lalo na sa hospital, kaya sabi ko you have to condemn it immediately. And I will give you a new building but do not destroy it if you can be of use to you because you can always refit the plumbing system. Ayusin lang ninyo and there’s another building. Mabuti’t na lang, wala na magsabi sa akin na wala pala ito, well anyway, I’m just two months your President, kaya ako nag-iikot sa mga kampo, inuna ko rin muna just to show my support to you.

And we have some casualties in Mindanao. Ang pinakamatinding bakbakan is Mindanao. Yung doon sa western side, you have the Abu Sayyaf and the other renegades there. At dito sa Region XI sa siyudad ko, kasali, pinakamatindi ang NPA. In Davao City, hindi masyado kasi—well, sa ibang lugar pero sa Davao City, hindi masyado yan sila active.

Ngayon, I’m here to assure you na sa panahon ko pagka-Presidente, baka hindi niyo alam, ang tatay ko sundalo. One of the earliest settler sa—yan, yang Digos. Yan, Governor Llanos was a Major sa Philippine Army noon. Tatay ko sa JAGO, he was one of the three prosecutors of the collaborators dito sa Cebu. And mind you, ang isang abusado noon doon—Osmeña, si Sergio for collaboration with the enemies. You know, after the war, amnesty ganun. Isa doon sa nasabit doon sa collaboration with Japanese. Dito tatay ko na-assign but he was from Danao.

Ngayon, I feel strongly for the soldiers. Wala naman akong kailangan sa inyo. I do not need your—yung personal loyalty sa akin, just love your country, obey the constitution. Period. Huwag na masyado sa—kaming mga pulitiko, we come and go. Eh ngayon, magsabi ka na maya-maya niyan, the years just around the corner. But gusto ko na sa panahon ko, wala naman kayong masabi na hinayaan ko kayo, and I feel for my soldiers. And Davao City really improved to what it is now because of the police and the military. Yun talaga ang totoo noon. Sino pala ang inutusan kong—pulis, pati military. I mean, I had the full cooperation and in return, I was also loyal to my men. Magtanong na lang kayo ng pulis, kung nandito sila, o yung mga aopisyal na dumaan ng Davao, sila—yung Secretary of Defense. Alam niya paano ako maghandle ng—and even during the times, yung minsan, mag-overshoot yung kanyon nila, matamaan yung isang pamilya—nawala. Susmaryosep, Human Rights tayo dito, but you know, talagang inalagaan ko. At wala namang nasabit because I was there to protect them.

So ang sundalo pati pulis, malakas ang loob. Ngayon, gusto ko yan ang ano ninyo, you adapt that attitude not because I abused my authority. Far from it actually. I’m a prosecutor but when I am here, Presidente ako, I have to do something. I have to do it because nobody is going to do it for us.

Ngayon, if I read the names now of the judges which I will in a few hours, few days, may mga congressman, it’s not because gusto ko silang siraan. Hindi ko kilala ‘to, pati mga pulis. Judges, pulis, mga congressman—but it behooves upon me, nandito sa akin yung obligasyon to tell the Filipino people of what is happening to this country.

The right—kaya nga yung mga media eh, they’re always asking for the right to be informed. And so also, hindi lang kayo, the whole of the sambayanang Pilipino are entitled to know what is happening in this country. And the like na umabot na ng 500,000-plus, sinong managot ito ngayon? There has to be somebody that I have to explain. Kung kasi ito—baril, you have to catch me, comprehend me holding the baril. Now ngayon, kung sabihin ko sa inyo ngayon, “Sir, General, last week—hawak-hawak ko, apat na armalite. Saan ang armalite? Sir, tinapon ko na doon sa—ganun yan.

Shabu, sabihin nila o bakit thousands? Walang nahuli, walang napriso. You know, if you read the newspaper, makinig sa mga pretentious pretenders na kunwari alam nila lahat, itong 500,000 na ito, kung wala kang mahuli ng shabu, wala. And even if kita mo noon mag-raid, walang tao, you cannot even hardly—kung wala talagang residue diyan, wala kang magawa.

So you cannot put to prison somebody because ang tawag nila, instant crime. Either you’re holding it or you cannot. Sabihin lang niya, nagkumpisal yan sa akin, si Duterte na may hawak raw siya, isang Barrett, mga ganun pinagbili niya. Your word again—pagdating sa korte, “O yun ang sabi mo?” Yun ang sabi ni Duterte o. Sabihin ko pagdating sa korte, “di man yun totoo, wala man akong sinabing ganun. Di ko naman sinabi Barrett, baby—babae.” Eh mahina na yan. O sabihin ng korte, ““then where’s the evidence? Your mouth?” Eh sabi ko hindi eh, ikaw sabi ko. Yun ang nangyayari dito sa atin. We are really uphill, vertical ang climb natin in this fight.

Kaya ako, nag-walanghiya na. Napipilitan akong mag-walanghiya, kasi winalanghiya tayo ng mga animal. 600—aabot ng 600 yan. Saan tayo maghanap ng hospital, medisina? Saan tayo maghanap ng—where do I—kaya nga, sinabi ko doon sa inyo eh, let go of a small space in your camp, because ang gobyerno gave you really space, kasi sundalo, you have to have a space or whatever. Maglaro kayo diyan ng war—o practice shooting. That’s why you have the space. Kaya nga nasabi ko sa inyo, bigyan niyo ako maski isang ektarya lang, tutal ikulong ko yan ng barbed wire, then maglagay ako in every region, mga rehab.

Ngayon, kaya mabuti malaman ninyo, sabi ng mga forensics experts, if you are into shabu for one year—incessant use, your brain will shrink, so kayo alam ninyo, I’m sure, nakakita na kayo na ng ganun. Bangag na ba, butas na. Wala ng rehab yan, kasi sabi ng mga experts, “Rehab is no longer viable.” So yan, so yung naayos ko yung mga utak. Tatanungin ko kayo, yung bangag na—ano, i-release ko na naman? Sabihin ng korte, release ko? Ah, mag-away tayo. Kasi babalik yan doon, magsaksak, maghold-up, kasi kailangan niya ng pera to give the fix that he needs for the day.

Di para akong nagbitaw ng 50,000 diyan na mga kriminal. Kaya magkagulo itong bayan na ito, kaya nga sabi ko sa inyo, itong pagka-Presidente ko, ganito: Klaruhin ko na lang. Hindi ako atat na atat maging Presidente. Eh media, binullshit ko yan—huwag ninyo akong—dito I am ready, pusta ko: Honor ko, buhay ko, pati yung pagka-Presidente ko. Just don’t—sinabi ko sa inyo. Hindi—huwag mo akong ganunin, hindi ako pareho ng iba na “Kapit tuko.”Pag binastos ninyo ako, talagang bastusin ko kayo. Kaya nga, pati yung mga obispo, akala mo sino, pareho lang rin pala. Ang sakit niya, sakit ko rin. May obispo pa na dalawa ang asawa, lamang lang ako ng isa. (laughter)

Ganun na—kaya sa gobyerno, huwag mo kaming ganunin, just because we are—we know that we are workers of government. We are paid to do what we are supposed to do. Pero bigyan mo naman kami konting—hindi ako naghihingi ng respeto. Huwag mo lang kaming bastusin, kayo kung magsulat kayo, ganun na lang.

Kaya’t ako, sa totoo lang, ako I’m here to reiterate my commitment. Binigyan ko na kayo ng ano, sabi naman ng ibang doktor, “How about the satellites?” Yung mga kampo saan-saan, well, we will go to that. Unahin ko kayo, kaya ang sabi ko na yung si Kerry, kasama kami ni Secretary, si Delfin, kausap namin si Kerry, okay naman siya kasi nag-away kami ng Ambassador niya, Ambassador niyang bakla, buwisit ako diyan. Nakikisali doon sa eleksyon, giving statements here and there. He wasn’t supposed to do that. So that Kerry, pumunta dito, nagkain kami, iniwanan pa kami, si Delfin ng 33 million dollars. Okay ito ah. Bastusin natin uli para mag-areglo uli itong—na ito. Pera pala ito, pera-pera lang. Di man sila makalapit sa akin, pinipicture nga akong left. Ako prosecutor, my father was governor of Davao, isa pa yan. When he died, it was—kaya yan puro Davao: Davao City, Davao del Sur, Davao Oriental, Occidental, Davao del Norte. Ang ano lang diyan, yung Compostela Valley.

Ako? Kaya ako lang kasi laki rin talagang hirap. Dumating kami sa Davao—mahirap. 1956 nademolish yung bahay namin, andiyan pa yan eh, so yung pro, hindi ako pro, pro-poor talaga ako. Kaya binibigyan ko lahat. Yung mga—atakihin ko talaga, yang mga andiyan sa gobyerno, yumaman. Gaya nitong si Ongpin, nagresign siya, mabuti. Lahat ng kontrata ng gobyerno, iyo! Panahon ni Marcos, tigas ka! Panahon ni Estrada, nandiyan ka. Panahon ni Gloria Arroyo, nandiyan ka. Ngayon panahon ni Aquino, ikaw ang humawak ng online. Maski saang bahay diyan sa Pasay, may online. So where’s the taxes? Saan ang taxes? Eh mga oligarch, yan yan!

Sabi ng ABS, define oligarchs. Lahat kayong mayayaman ngayon na puro laway lang ang ginagamit ninyo, di pa kayo nagbabayad ng buwis. Talagang sirain ko. Ang Laguna de Bay, tingnan mo yung space diyan? Wala na! Puro trianggulo, o yung pobreng fisherman, saan siya mag—he’s supposed to enjoy the entitlements of the lake, para yan sa mahirap. Ngayon pag mga mayaman, kung hindi may-ari: Governor, congressman, general. Ay sabi ko sirain mo yan. Wala na yang mga tao, patay. Yan mga oligarchs. When you make money at the expense of the poor Filipino, you are an oligarch. Kukunin yung lahat ng space diyan, hindi mo bigyan ang mga fisherman. What am I supposed to do here? Magtingin lang ako?

Kagaya ng contractualization. Sabi ni Secretary Bello, maghingi pa siya ng marami kasi inspector, kailangan pa niya inspector. Hindi ako mag-inspect-inspect. Wala akong pera pangbayad diyan, mahuli kayo minsan—sirahan ko kayo, bakit pa ako mag-enforce-enforce? Sumunod kayo o sirahan ko kayo! Period! Kung ayaw ninyo eh di maghanap kayo ng ibang presidente. Eh di ibigay ko, sige. Huwag ninyo akong patrabahuin mo ako ng ganun tapos ang—my duty is to everybody. Ang everybody diyan, mahirap is about 97 percent. Eh kayong mga mayayaman, nakuha ninyo ang kontrata, laway lang. May mga eroplano kayo, wala kayong babayad sa taxes. Now look at what you are doing to the land of the Philippines? Puro butas. We are the next highly-mineralized. Second tayo. I think one is Africa. Sinisira talaga maski sino yang may capital diyan. Hala butas diyan, butas doon.

You look at the Philippines, mag-chopper ka from Surigao to Davao City, parang tansan yang bukid. Puro butas, parang tansan naka—binibilang ko, punta ka ng Agusan, Tubay, tignan mo ‘tong si Gutierrez, isa pa yang oligarch. Nagpasok ng eroplano, walang bayad. Pasok ng chopper, walang bayad. Nagmina doon sa Agusan, sinira yung—tapos sabihin na “Duterte, sinong oligarch?” Kayong manloloko sa Pilipino ang mga oligarch. Kayong mga Pilipino na hindi nagbabayad ng buwis at tini-T.Y. ninyo, bayaran mo lang yang BIR na yan. So ang kuwentada, 5 million. Makiusap ka, o sige, 3 million na lang. Ibayad niya, one million sa gobyerno, yang two million, ilan ba …(dialect)… Mahirap ah, karami kong gastusin. And we are supposed to be, you know, kaya nung ang kampanya ko, huwag kayong gumaganon, eh kasali na, galit ako sa gobyerno. Galit ako sa gobyerno kasi wala ng ginawa—to oppress the people. Pagdating pa lang diyan sa airport, ang pobreng OFW, lagyan ng bala, di man sila makalagay ng bala sa bulsa ko. Ako ganunin mo, baka ipakai—ako, magtanong na lang kayo, pinapakain ko talaga. Yang coin, marami yang barker na manaksak ng driver na hindi magbigay ng—itong mga barker, kontrolado nila yan pati pulis. Kaya diyan man magparking ang mga—eskuwelahan, diyan yan sila, parang terminal. Kung hindi ka magbayad, saksakin ka. “Kainin mo,” “Sir, katong pinakagamay lang,” “Ah, mamili ka diyan, kainin mo.” “Sir, baka magbara sa—mamatay ako.” “Ah talaga? Mamatay ka talaga, pakialam ko.” Kaya huwag mo akong bulshitin diyan. Mamatay ka, di mamatay!

Di ko problema yang—yung Mayor ng Albuera, mabuti’t nakaabot siya doon kay Bato na—pinahanap ko yan, shoot on sight. Parang Aso. Eh ang tingin ko talaga sa inyo mga—yun, parang aso. Eh ginagawa mong aso ang taong bayan eh. Yung mga anak namin gunggong na, alam mo, kayo, pag nagkaproblema kayo sa pamilya sa droga. Wala na. Ngayon ang mahirap nito, ang mga Pilipino na walang-wala, yung husband nandun sa Kuwait, yung asawa naman sa Saudi, inaabuso yan. Tapos yung anak nila, magpadala ng pera dito, malulong sa shabu. Ang pawis nila, sirain mo. Ngayon, kung hindi maglulong ng shabu, mabiktima naman pag-uwi ng eskuwela, hindi mo naman mabigyan ng kotse. Eh ano ba naman ang suweldo, hindi pa nakabayad.

Buti’t naalala ko rin and I have to send the plane to get the—hindi sila binabayaran, tini-T.Y. pa ng mga—tini-T.Y. pa, mga natutulog na lang diyan sa swimming pool, sabi ko, sa amin, nauna na silang mga Cabinet members ko, nung mga Moro. O puntahan ninyo doon, kunin natin ng eroplano yan. Kasi raw mga passport nandun sa mga employers. Sabi ko kay Yasay, use your travel document—tutal pag tanungin mo dito, kung diskumpiyado ka bang Pilipino o hindi, Bisayain mo na lang yan. Mag-Ilocano ka diyan. (laughter) O, tingnan mo, naintindihan.

Naalala ko noon sa dormitoryo, eh kaming mga Bisaya, diyan sa dormitoryo diya sa YMCA, diyan may lugaw diyan na mobile—kariton, yung ganun. Magkain kami—mga Bisaya. Dumaan itong mga players ng Letran, eh puro matatangkad, eh nagtatawanan kami doon, tapos ewan ko kung nakainom isang player, ginanun yung sa likod ni—kasama namin. “Bisaya ka, ano?” Sabi ng—”hindi uy, tagalog ako uy.” (laughter) Ang may “uy”, it’s a usage yan sa Visayas. Huwag uy. Huwag, ayaw. Pero doon sa Mindanao na Bisaya, “ayaw uy.” Huwag uy, si uy, si mister Uy. Naalala ko, ginanun siya, pinulot siya ng player. Naawa ako sa—anak ng mayor ng Panabo, Davao del Norte noon. Si Eking. Hinatak talaga yung—sabi nung 6-footer, “Maingay ka,

Bisaya ka ano?” “Hindi uy, tagalog ako uy.” (laughter) Buhay na ito. Lahat tayo Pilipino. We have—ikaw Ilocano, ikaw Bisaya, ikaw Moro, ikaw diyan Ilonggo.

We are here as one! Ang mga ninuno natin decided that maski iba-iba ang ugali natin, pagkain, we will be one. And they wrote it with their blood, noon, yung pact na yan. So we decided because kapareho mukha natin and even the Moro people, we decided to be just be one nation. So it shall be one nation. Hindi yang puwede na magsabi na mag—. Pati itong mga komunista, sabi coalition government? Nothing of this sort. Diyan na tayo talaga magkadiprensiya, kasi noon yang pumapasok na sila doon sa peace talk namin about yung distribution ng—ipinasok ko sila, sige. Secretary of what? DSWD? Walang problema. Agrarian Reform, yan. Pero sa NAPOLCOM, gusto nilang kuning dalawa, sabi ko, “No. You will never have it.” You take care of—your mundane everyday, but for everything that—itong pulis at armed forces, reserbado talaga yan. I will never agree to any coalition.

Kung babae ka, puwede pa. Relation, huwag yung coalition, delikado yan. Well anyway, I will not take much of your time, but I have to—you know, ibuhos ko ang galit ko diyan sa droga. Kaya giyera talaga, ngayon yan lahat ng mga gobernador, noon mga hambugero man yan. Eh ngayon, kurog-kurog sila kay—wala akong pakialam. Hindi man ninyo ako mahuli. Ba’t niyo ako huhulihin mga pulis, may immunity ako eh, hindi ka puwede maghuli, magpunta yung station sa Malacañan, sabihin niya, “may pinatay ka.” “O ngayon?” “Eh sir, sama ka sa istasyon kasi nadawit yung pangalan mo.” Presidential guard ko— (laughter)

Alam mo ang sabi ko sa pulis, pati sa inyo na: Magtrabaho lang kayo, order ng sa likod, you just follow the order. Then you do not have to worry about cases. Basta sa inyong mandate – peacekeeping, to protect the country: just do it. Huwag lang personal. Ako na ang bahala. Itong nangamatay itong mga ‘to, dagdagan natin, ako na bahala. Wala akong pa—I will destroy the apparatus, I’d tell you straight: Give me three minutes, ‘tong ngayon, alam nila na yayariin talaga sila. Nasa China na sila. And they have this digital map there. Pag yan i-zoom in nila dito sa kampo natin, malaman na, they are raring up, ‘tong mga—nakikinig sa atin. At ito, sabihin nila, o sige, ipalipat mo sa Leyte, o doon banda, may shabu doon, mayor na yan, kunin mo—ang bayad, kunin mo sa Cebu. That’s why, ang Leyte—sabi ko, ang Bohol, sabi ko bakit marami ang droga dito? To think that—yang Boholanon kasi, law-abiding yan, God-fearing. Ganun ang ugali, lugar ng lola ko, Maribojoc, ganun yan sila. Talagang natatakot sa Diyos. Bakit nagbabaha dito? Saan ito? Yun palang—mayor na yun, kaya sabi ko, ang order ko, patayin mo.

Kaya doon siya sa white house ni Bato, paglabas yan, ah patay. Tapos, mag-ano ng pulis, “Ikaw raw nagpapatay,” “O tapos, o bakit?” O yung pulis, “Halika rito, bata. Anong pangalan mo?” “Sir, Patrolman Mario Montes.” “Huwag kang mag-alala. Mario Montes.” O, i-type mo yung pangalan diyan: Mario Montes. Pardon is hereby granted to Mario Montes, blah, blah, blah. “Ibigay man doon sa judge—ah o pardon.” Ilang pardon na pulis? Kaya ko mag-pardon. Isang libong pulis, araw-araw. Huwag niyo akong lokohin. (laughter)

Do not—kasi ako lang yung Presidente na ugali sibilyan. Eh kasi galing ako diyan eh. I mean, mahirap lang ako. Yung sabi ng Constitution: The President can grant pardon, full or limited, sabi nga—and they can give you—ano ‘tong isa? To grant pardon and grant amnesty with the concurrence of ….

Yan ang nakita ko na panlaban ko. Wala man nakaisip niyan. Sila pa tuloy nangapriso. Ako prisuhin mo? Halika, fiscal. Basahin mo yung Revised Penal Code, o basahin mo. “That the President, the offender upon reaching the age of 70 shall be released.” Mandatory yan! Ibig sabihin, matanda ka na, hindi ka na puwede diyan sa Muntinlupa na yan, o yung—pauwiin ka na. (laughter) Magka-hemmorhage ka diha.

Ako ngayon Presidente niyo, 71 years old. Matatapos ako 77. O bakit mo ako prisuhin? (laughter) At ang pulis, bakit ka matakot? Ang Army, bakit ka matakot? “Sir, eh trabaho lang sir, eh.” Sabi—yan ang sinabi ko, do not lie to me. Do not lie to—sabihin ninyo sa akin ang totoo. Basta trabaho ninyo, “Sir, eh patrol kami tatlong araw na, sir eh, tapos napadaan kami, ang ganda kasi sir.” Ay bata, anak ng jueteng ka, huwag ganun. Ano yung ibang trabaho mo? Pero ito, priso ka talaga, ha? Huwag kang—pero itong trabaho, napatay mo ng isang daan, okay yan. Trabaho eh. So kung ipitin kayo: Pardon. O di kada—dito si Ombudsman: Pardon. “Sir, sabit kami dun sa—: Pardon. O di para pa akong diyos diyan, pagkatapos ko ng ‘The Pardoning President.’ (laughter)

Huwag ninyo akong lokohin diyan. I was doing trial work as a fiscal for 10 years. I have seen so many cases that I’ve handled—na-dismiss. Pagdating sa kamay ko, tawas na. Hindi niyo lang alam ang frustrations ko sa crime and order, law and order. Marami akong heartaches din diyan kaya I have—lumabas ako, loko-loko na rin. Hindi mo ako maisahan. Kaya itong mga druglord, itong mga mayor, governor: Huwag kayong magkumpiyansa sa akin.

Ah pardon, ah Duterte ganun, hayaan mo yan sila. Sige, yawyaw? They will—rule of law, para sa mga matino. But the law—takot sa law at takot sa Diyos, yan ang may human rights. Yan magalit ako kung yan ang inyong ganunin. Pero kung itong mga kriminal, mga kidnapper, mga—wala yan.

Kidnapper? Huwag na kayong magpermiso—kidnapin mo. Ganun yan, pulis nag—kidnapin mo rin, “saan na yung kinidnap na pera mo, yung ransom?” “Sir, ang naiwan sir.” “Hindi, magkano?” “Sir, ang naiwan na lang sir, diyes mil.” “Magkano ba yung hiningi ng buang?” Sabihin, “Sir, 100.” Sabi niya—ganun ang mga kriminal eh, 24-hours, iwaldas niya yan. “Ah, hingan mo ng trenta.” ‘Sir, wala daw.” “Ah, eh walang ikabayad sa atin. Yun man rin ang gawin niya.

Kaya yan ang ginagawa ng Abu Sayyaf, there will never be any peace negotiation. You have to destroy them. That is the order. Destroy them. Wala na yang—di na ako mag-ano, maghintay lang kayo but when I was Mayor, I said, there will be a reckoning of all of this. Cruel and brutal things that you are doing. We will collect someday. Maghintay-hintay lang kayo kasi nag-a-assemble lang kami ng—but there will be a time na sabihin ko, pasukin niyo, tapusin na ninyo yan—to the last man, para wala na tayong problema.

Para kayo, ubos na ang drugs, so wala ng ano, o di forlough-forlough na lang. Inom-inom na lang kayo diyan, ano. Hintay na uling problema. But I am warning you, 5 to 10 years from now, the biggest problem would be terrorism. Kaya naghingi si Secretary Lorenzana ng 20, sabi ko, mahirapan ako. Maybe 10 additional and 5,000 policemen. I will have to prepare itong Pilipinas. I will never go there unless naka-in-place na ang defenses ko. I would need about, I’d be happy if we have about 5 battalions of SAF and I can produce another 10,000 soldiers next year. Okay na tayo. Okay na ang Pilipinas actually. Sa panahon ko, okay na tayo, wala na tayong problema. Kayo, wala na kayong problema. Sabihin ninyo, bala ganun, you’ll have the best. Kaya hindi ako magsunod-sunod yang lowest bidder. Maniwala ka diyan sa—that’s a source of corruption. Yang lowest bid? You come up with the lowest quality. Kaya hindi ako magbili sabi ko nung ano, huwag kayong—magbili tayo either Israel or—negotiated talaga.

Ayaw ko yung—if there’s a question of quality, then it will be an issue for me. Para sa akin, issue yang quality lalo na sa—buhay ang pinag-uusapan dito eh. Even the intelligence apparatus, you will have it. Sabi ko, Drone, you will have it. Bigyan mo lang ako konting panahon, and I will—yung ospital ninyo will be—huwag kayong matakot matamaan sa—kasi wala na yan, walang replacement doon. (laughter) Cover ka diyan.

Pero do not be afraid of tomorrow, ang inyong—next year, I will implement it. Kindergarten to high school, libre na ang edukasyon. (applause)

By December, you’d have doubled your salaries. (applause) This August—umpisa na ngayon August, tignan niyo yung paychecks niyo. (applause) Andiyan na yan. Wala kayong problema. O paano, lahat ibigay ko. Sabi ko nga doon sa ano, mabuti’t na lang, hindi ako nagbibiro ha? Yung mga doon, isang tinamaan sa mata, talagang nabulag. Sabi ko—nag-iyak siya, “Do not worry, I will take care of you. Paaralin kita ng Braille, then bigyan kita ng bagong natural, parang naturalized, then I’ll look for work for you.” Yung ano, yung sa call centers, para makapag-aral lang siya ng Braille. Yung ganun, paspas yan eh. Sabi ko, “Bata, you’re still young, there is future. Ako ang bahala sa iyo.” Yun namang nakaupo na, to give them computers. Sabi ko, mag-enroll kayo lahat sa AB, you go back to AB, then you polish your diction and whatever this, because yung computer, at pag nasanay na kayo, mag-aral kayo ng ano, voice and diction and grammar ninyo, that’s about maski 2 years, 3 years. Pasok ko kayo sa call centers. O di wala ng problema, at least menos-menos. Huwag na kayong mag-ano. Pero yung talagang naano, sabi ko, I will take care of you, sa 6 years . I will reinvent you as a human being. Huwag kang mag-alala, minus the eyes, I said, I will reinvent you so that you will succeed.

Ang unang gawin natin diyan, marami ring—ipakilala mo sila para may inspirasyon. I’m not trying to—walang binastos, yung parang may warmth sila na—kung may asawa, di—pero parang binata yun eh. O somebody to take care of them. Desperation kasi, parang siyang desperado na, kaya nga umiyak eh. Sabi ko, “okay lang. Do not worry, we will reinvent you.” Paanong bagong tao. And everything is not lost.

So yan lang ang maiwan—pardon—my language. Ganun talaga ako, lalo na pag galit ako. May dala-dala kasi akong sama ng loob sa nangyari ngayon. Simply too many, ang niloko nitong mga—kaya ako mainit. Talagang galit ako.

Kaya yung mga tao diyan, you are better off hiding or—hahabulin ko talaga kayo. Hindi kita nakita, pasukin ko yang bahay mo, ‘yan apat ang patay. Good. Walang ano eh, hayaan mo yan. Papeles-papeles, eh papeles ng tarong ka na tao, pero kung—ka, you know, pag hindi mo sinunod, hindi rin ako magsunod. Bakit mo ako lang ang pasunurin. Ano ito, one way? (laughter) Eh gaguhin mo yung Pilipino, by the thousands, patay ka, wala akong pakialam sa ‘yo. Ah sige, sigaw lang kayo, I would not worry, when the time comes, I will go to prison. Siyempre, utak yan. Priso nga, 77?

By that time, malaman mo yan, alam mo ano, pagka wala na, makatabi ka diyan sa sine, ganun, nakalima na lang ang labas dito, nandoon pa tayo, tapos magsige, kurog-kurog, panahon na talaga na ‘you go out.’ When the time comes, I’m willingly go to prison. Wala kayong—I will answer, I will answer personal and official. So everybody works. No fear. Nothing to worry except his duty, tapos ang mandate niya, magawa niya. Then we are happy, when it comes, it will come. We’re happy to die for our country. Yan lang naman talaga eh, that’s the essence of our existence. We have a purpose, pagkatapos niyan, we’re ready to go, ganun lang yan.

So okay na tayo. Sa panahon ko, okay na ang samahan natin. Okay na ang Pilipino, protektado yan but I have to walk the extra mile, hayaan mo lang ako. Hayaan lang ninyo ako magdaldal. Because I have to do this because I have to say it in public. The right of the people to be informed.

Maraming salamat po. ●